به گزارش قدس آنلاین، ترجمه قرآن در فرانسه، همانند دیگر کشورهای اروپایی، تابع تحولات اجتماعی و پیشرفت خاورشناسی در این کشورها بوده است. از این رو می‌توان آن را به سه دوره متمایز تقسیم کرد: دوره‌ای که فرانسویان هنوز تحت تأثیر تعصبات مذهبی قرون وسطایی بودند، دوره رواج خاورشناسی و دوره جدید.

نخستین این ترجمه‌ها از آن «اندره دوری یه» بود که در سال ۱۶۴۷ م. منتشر شد و چندی بعد مورد اقتباس ایتالیایی‌ها، انگلیسی‌ها، آلمانی‌ها و دیگران قرار گرفت. «کلود ساواری»، خاورشناس فرانسوی نیز در ۱۷۸۳ ترجمه‌ای از قرآن ارائه داد که نسبت به ترجمه دوری یه، از پیشرفت بسیار حکایت می‌کرد.

یکی از مترجمان قرآن به زبان فرانسه «صلاح‌الدین کِشرید» دکتر داروساز تونسی است که ترجمه‌ای از خود به یادگار گذاشت که بیشتر شبیه تفسیر و شرح و توضیحی بر آیات قرآن است، بنا به اعلام «alaraby.co.uk» صلاح‌الدین کِشرید متولد ۱۹۲۴ در خانواده‌ای علمی در قیروان تونس و درگذشته ۲۰۱۲ بود که در دانشکده‌ها و آزمایشگاه‌های پزشکی فرانسه آموزش دید و زبان فرانسه را یاد گرفت. با اینکه فرانسوی را خوب می‌دانست؛ اما مخالف پروژه‌های محو فرهنگ عربی و معتقد به همراهی اسلام با مدرنیته بود و در این زمینه دو کتاب «چهره حقیقی اسلام» و «پایه‌ها و اصول شهر اسلامی» را نوشت.

انتشار ترجمه جزء‌های مختلف قرآن در «جوهر الاسلام»

زمانی که شیخ حبیب المستاوی از علمای زیتونه نشریه «جوهر الاسلام» را برای مقابله با غربی‌گرایی به دو زبان عربی و انگلیسی منتشر کرد، از او خواست جزء‌های قرآن را به فرانسه ترجمه کرده و در اختیار مجله قرار دهد. شیخ کِشرید پذیرفت و ۵ سال در کنار فعالیت به عنوان دکتر داروساز، برای این مسئله وقت گذاشت تا این‌که کل قرآن را ترجمه و در سال ۱۹۸۲ در انتشارات «دارالغرب الاسلامی»   از ناشران تونسی در بیروت به چاپ رسید.

این ترجمه نزد مسلمانان فرانسه و بلژیک و مناطق آفریقایی فرانسوی‌زبان رواج زیادی یافت و بارها تجدید چاپ شد. شاخصه این اثر تسهیل معانی قرآن بود به ویژه اینکه کشرید می‌دانست مخاطبان ترجمه‌اش عمدتا مسلمان هستند، بنابراین برای آنان اثری ارائه داد که ساده و روان و به دور از ترکیب‌های مشکل‌آفرین ترجمه‌های مستشرقانی مانند «رژی بلاشر» فرانسوی باشد. ترجمه‌هایی که به دلیل پیچیدگی زیاد حتی خود فرانسوی‌ها هم از فهم آن عاجز مانده‌اند.

عنوان ترجمه صلاح‌الدین کِشرید، «دریچه‌ای به تفسیر عینی(موضوعی) متن غیر قابل ترجمه؛ قرآن کریم» بود؛ گویی او با این عنوان بلند و طولانی می‌خواست هدف از نگارش اثرش را بیان کند. کشرید به غیرممکن بودن ترجمه کلام الله به دلایل شاخصه‌های قرآن مانند آهنگین‌بودن و ریتم کلام و معنای ربانی و غیر قابل درک آن اصرار داشت. عنوان موضوعی ترجمه نیز نقدی بر تعصب، تحریف و اشتباهات برخی اروپایی‌ها در ترجمه قرآن بود که در ترجمه اندره شوراکی به اوج رسید.

در مقدمه ترجمه هدف نگارنده تشریح شده و آمده است: «این اثر هدیه‌ای نجات‌دهنده برای همه انسانیت است که در سردرگمی عمیق به سر می‌برد؛ باشد که انسان آنچه را که با آن تعلق دارد، پیدا کند».

او همچنین تاریخ ترجمه‌های فرانسوی سابق قرآن را مورد توجه قرار داده و به بی میلی مسلمانان از ورود به این مسیر به دلیل معجزه‌بودن کلام وحی اشاره کرده است. افرادی که معتقدند مایه دیوانگی و اغراق است که انسان بخواهد کتاب مقدس قرآن را به زبانی بشری ترجمه کند که بتواند جایگزین قرآن باشد.

کِشرید در پاسخ به چنین نگرشی بیان کرده که ضروری است عرب ـ مسلمانان(مردم عرب و مسلمان) این مسئولیت مهم را انجام دهند؛ زیرا هیچ کس شایسته‌تر از آنان برای درک ظرافت‌های قرآن از نظر عاطفی وجود ندارد، هر چند در میان دیگران افرادی باشند که معنای قرآن را درک کرده‌اند.

این مترجم قرآن تونسی به ترجمه‌های سابق غیر از ترجمه «محمد حمیدالله» و کتاب «معجم الالفاظ و الاعلام القرآنیة» تألیف محمد اسماعیل ابراهیم اعتماد نداشت و تأکید می‌کرد که ترجمه‌اش یک تأویل و شرح و تفسیر است، «زاد المسیر» ابن جوزی و تفسیر «مصطفی المراغی»، تفسیر «جلالین» و «ظلال» سید قطب از دیگر منابع تفسیری مورد استفاده از سوی کشرید است.

این ترجمه همچنین به دلیل رشد علمی صلاح‌الدین کشرید، جایگاه علمی قرآن را نشان داده است و محتوای آن مانند کتاب «انجیل، کتاب و علم» موریس بوکای، نویسنده فرانسوی گویای این است که دیدگاه‌های علم جدید با حقایق نزول منافات ندارد؛ بلکه آن را حمایت و روشن می‌کند.

آثار صلاح الدین کشرید تنها به ترجمه قرآن محدود نمی‌شود؛ بلکه او کتاب‌هایی مانند «تأملات مسلمان صادق»، «ریاض الصالحین»، «حلال و حرام در اسلام» و «آموزش نماز» را نیز ترجمه کرده است.

استقبال از ترجمه قرآن کشرید

محمد صلاح‌الدین المستاوی، از تحلیلگران جهان عرب در مطلبی در پایگاه خبری «mestaoui.com» با اشاره به ویژگی‌های ترجمه صلاح‌الدین کشرید آورده است: این ترجمه در اوایل دهه هشتاد قرن گذشته با استقبال زیادی مواجه شد و او توجهات زیادی را به قرآن جلب کرد و از پیشگامان این عرصه بود.

محمد الیعلاوی، از اساتید بزرگ وقت بازبینی ترجمه قرآن کشرید را انجام داد و این ترجمه به دلیل اخلاص و توانمندی صلاح‌الدین، منتشر شد و رواج یافت و او در همه فعالیت‌های اسلامی برای جلب رضای خدا تلاش کرد.

صلاح‌الدین به دلیل توانایی بالایش در مطالعه و پژوهش توجهات زیادی را در انجمن‌ها و محافل اسلامی جلب کرد و به همین دلیل از او دعوت می کردند که در نشست‌ها و سمینارهای مختلف به ویژه در فرانسه، الجزایر، ماداگاسکار و جزائر رئونیون(جزایر فرانسه در دریای کارائیب و اقیانوس هند) سخنرانی کند.

صلاح‌الدین کشرید در زمان حیات گفت‌وگویی با پایگاه خبری «mestaoui.com» داشت و در پاسخ به این سؤال که «آیا علوم جدید می‌تواند به درک بیشتر آیات قرآن و حدیث کمک کند» گفته بود: خداوند متعال به انسان عقل و حواس داده تا با آن هستی و موجودات اطرافش را درک کند، در این میان بخشی از کائنات به دلیل ضعف انسان ناشناخته است؛ بنابراین حس شنوایی، بینایی و بویایی انسان با وجود این که بیش از حیوانات است، اما همچنان محدود است و هر چند علم ما بیشتر شود، آیات قرآن و حدیث نبوی را بیشتر درک خواهیم کرد.

شاهد مثالی برای اثبات صحت مطالب علمی قرآن

همچنین زمانی که از او خواسته شد مثالی بزند که نشان دهد کشفیات علمی جدید با مطالب علمی قرآن همخوانی دارد، تأکید کرد مثلا من در مدرسه یاد گرفتم که ستارگان حول محور خورشید می‌چرخند و خورشید در جایش ثابت است، زمانی که آیه‌ای از سوره یاسین «وَالشَّمْسُ تَجْرِی لِمُسْتَقَرٍّ لَهَا: و خورشید به (سوی) قرارگاه خود روان است» (۳۸/ یاسین) را خواندم، احساس خجالت و تأسف کردم و گفتم کاش قرآن این را نگفته بود، اما کم کم کشفیات جدید آمد و ثابت کرد که خورشید و کل منظومه شمسی روی یک مدار در حرکت است و کهکشان ما یکی از میلیون‌ها کهکشانی است که در فضا حرکت می‌کند و این گونه بود که احساس شرم و خجالت به غرور و اطمینان تبدیل شد.

صلاح‌الدین در پاسخ به این سؤال که «آیا می‌توان عصر حاضر را عصر اعجاز علمی قرآن نامید؟»، تصریح کرد: در عصر کنونی که علم به بالاترین پیشرفت خود رسیده است، به وضوح معنای این آیه که خداوند به تردیدکنندگان در نشانه‌های الهی در جهان خلقت، حقایق را نشان خواهد داد تا حق برایشان آشکار شود، یادآوری می‌شود و می‌بینیم که شخصیت‌های مشهور در علم و پژوهش خودجوش به اسلام گرویده و از وفادارترین یاران این دین می‌شوند.

وی درباره انگیزه خود از ترجمه قرآن و کتب اسلامی به فرانسوی گفته است: متکلمان به زبان عربی تنها ۱۰ درصد جمعیت جهان اسلام را تشکیل می‌دهند و صدها میلیون مسلمان هستند که پایبند به دین بوده و برای درک معانی قرآن و حدیث اشتیاق زیادی دارند، اما عربی و ریزه‌کاری‌های این زبان را نمی‌دانند، از سوی دیگر انگلیسی و فرانسوی زبانی بین‌المللی است، بنابراین باید ترجمه‌های مورد اعتماد و محکمی از قرآن به این زبان‌ها ارائه شود، من تلاش‌هایم در این مسیر را برای افراد فرانسوی‌زبان اعم از مسلمان و غیر مسلمان انجام دادم و دیدم که کتاب‌هایم به فرانسوی در میان مردم جزایر اطراف اقیانوس هند و حتی جزیره ماداگاسکار مشهور است. کتاب «چهره حقیقی اسلام» بارها در فرانسه، تونس و کویت چاپ شده است و حتی با خواندن آن تعدادی از اروپایی‌ها مسلمان شده‌اند.

منبع: ایکنا

انتهای پیام/